آروماتراپی چیست و چه خواصی دارد ؟

آروماتراپی

آروماتراپی یا رایحه درمانی یکی از شاخه‌های طب مکمل است که از طریق استفاده از اسانس‌های گیاهی و ترکیبات معطر، به بهبود سلامت روح، ذهن و جسم کمک می‌کند. این روش از زمان‌های بسیار دور در فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف مورد استفاده بوده و از طریق استشمام رایحه‌ها و استفاده موضعی بر روی پوست تاثیرات مثبتی را بر روی بدن انسان ایجاد می‌کند.
همچنین آروماتراپی در طب سنتی به عنوان یک روش درمانی طبیعی و غیردارویی شناخته می‌شود که از خواص و اثرات طبیعی گیاهان و اسانس‌های آن‌ها به منظور بهبود بیماری‌ها و ارتقاء سلامت استفاده می‌کند. ریشه‌های آروماتراپی به دوران باستان بازمی‌گردد و در تاریخچه‌های فرهنگی مختلف به عنوان یک روش درمانی تلقی می‌شده است.
روش اصلی آروماتراپی شامل استنشاق رایحه‌های معطر از طریق بخور، بخور سرد، محلول‌های بخوری و یا با استفاده از دیفیوزرها و بخورگرها است. همچنین، می‌توان از ماساژ موضعی بر روی پوست با استفاده از روغن‌های آروماتیک گیاهی نیز بهره برد.
اسانس‌های گیاهی که در آروماتراپی استفاده می‌شوند، از ریشه‌ها، برگ‌ها، گل‌ها، ساقه‌ها و میوه‌های گیاهان استخراج می‌شوند. این اسانس‌ها دارای خواص ضد‌باکتریایی، ضد‌التهابی، ضد‌اضطرابی و ضد‌استرسی هستند که بهبودی در برخی بیماری‌ها و مشکلات روحی و روانی را به دنبال دارند.

 

 

تاریخچه آروماتراپی

استفاده از رایحه‌ها و اسانس‌های گیاهی به عنوان درمان در افراد، نزدیک به 6000 سال پیش از میلاد آغاز شد. باستانیان مصری، یونانی و رومی از اولین هایی بودند که از رایحه‌های معطر برای بهبود وضعیت روحی و روانی و همچنین درمان برخی بیماری‌ها استفاده می‌کردند. اسکندر مقدونی (الکساندر بزرگ) از اسانس‌ها و رایحه‌ها برای اصلاح مزاج و افزایش روحیه خود استفاده می‌کرد.
در سده‌های بعدی، این مفاهیم به عنوان تکنیک‌های طب سنتی و گیاهی در کشورهای هند، چین، عربستان، ایران و کشورهای مختلف اروپا و آسیا گسترش یافت. در سده 12 میلادی، کتاب “گزینه‌های پزشکی” نوشته ایبن سینا (ابن سینا) پزشک و فیلسوف مشهور اسلامی، توصیه‌هایی درباره استفاده از روغن‌های عطری در درمان بیماری‌ها داشت.
در اواخر قرون وسطایی، تجار غربی برخی از اسانس‌ها و روغن‌های گیاهی را از شرق به اروپا آوردند و این مواد به سرعت محبوب شدند. این مواد در اواخر قرون وسطی و رنسانس، بیشتر برای بهبود بوی بد بدن و محیط استفاده می‌شدند.
با گذشت زمان و تحقیقات علمی بیشتر در حوزه‌های پزشکی و علم ترکیبات شیمیایی گیاهی، برهمکنش‌های بین رایحه‌ها و بدن انسان به دقت بیشتری مورد بررسی قرار گرفت و مفاهیم آروماتراپی به شکل علمی‌تری شناخته شدند.
آروماتراپی امروزه به عنوان یکی از شاخه‌های طب مکمل و تکمیلی شناخته می‌شود و در آن از اسانس‌های گیاهی و ترکیبات معطر برای بهبود سلامت روح، ذهن و جسم استفاده می‌شود. رایحه‌های معطر می‌توانند تاثیرات مثبتی بر سیستم عصبی مرکزی داشته باشند و به طور کلی به رفع استرس، افزایش آرامش، کاهش اضطراب و ارتقاء خلق و خو خدمت کنند.
این روش به دور از عوارض جانبی داروها، از طریق استنشاق رایحه‌ها و استفاده موضعی بر روی پوست اثرات مثبتی را بر روی بدن انسان ایجاد می‌کند که در ادامه به برخی از انها می پردازیم:

 

چگونگی کمک به آرامش روح و روان

کاهش استرس و اضطراب: برخی از رایحه‌ها مانند لاوندر، نعناع هندی و رزماری می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند و به آرامش روحی و روانی دست یابید. این رایحه‌ها ممکن است به طور مستقیم بر مراکز استرس آور در مغز اثر بگذارند و وضعیت ذهنی را بهتر کنند.

افزایش خلق و خو: برخی از رایحه‌ها مثل گریپ ‌فروت، نارنجی و چای ‌سبز می‌توانند احساس خوشحالی و خلق و خو بهتری را به وجود آورند و موجب افزایش انرژی و روحیه شاداب شوید.

بهبود خواب: برخی از رایحه‌ها مانند لاوندر می‌توانند به کاهش مشکلات خواب کمک کنند و به خواب عمیق‌تر و کیفیت بهتری دست یابید.

تقویت تمرکز و تمامیت ذهنی: رایحه‌هایی مثل رزماری، نعناع و ریحان ممکن است به تمرکز و تمامیت ذهن کمک کنند و از پراکندگی ذهنی جلوگیری کنند.

چگونگی کمک به سلامت بدن

اثر ضد‌باکتریایی و ضد‌التهابی: برخی از رایحه‌ها مانند رزماری، نعناع، زنجبیل و چای‌سبز دارای خواص ضد‌باکتریایی و ضد‌التهابی هستند که به بهبود وقوع التهابات و عفونت‌ها کمک می‌کنند

کاهش یا بهبود درد و سوزش: برخی از رایحه‌ها مانند لاوندر، بابونه خواص ضدالتهابی و آرام‌بخشی دارند که می‌توانند در کاهش درد‌های مفصلی، عضلانی و کمر درد و همچنین درمان سوزش‌های مختلف موثر باشند.

تقویت سیستم ایمنی بدن: برخی از رایحه‌ها مانند چای‌سبز، اوکالیپتوس و ترنج دارای خواص ضد‌باکتریایی و آنتی‌ویروسی هستند که می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند و در پیشگیری از عفونت‌ها کمک کنند.

کاهش و بهبود سردرد: رایحه‌های مثل نعناع هندی، لیمو و بابونه می‌توانند در بهبود سردرد‌های مختلف اثر بخش باشند و به تسکین درد سر کمک کنند.

رفع مشکلات مربوط به قاعدگی و یائسگی: برخی از رایحه‌ها مانند گریپ ‌فروت، یاسمن و گل رز می‌توانند به کاهش علائم مربوط به قاعدگی و یائسگی کمک کنند و از نوعی تناوب هورمونی ناشی از این دوره‌ها جلوگیری کنند.

بهبود سیستم گوارشی: رایحه‌هایی مانند نعناع هندی و زنجبیل می‌توانند به بهبود علائم مشکلات گوارشی مانند نفخ، سوء‌هاضمه و یبوست کمک کنند.

کاهش درد زایمان: یکی از مزایای آروماتراپی مخصوصاً در زمان زایمان، کاهش درد و تسکین احساس مادر در حین تولد نوزاد است. برخی از رایحه‌ها مانند لاوندر و رزماری می‌توانند به کاهش درد‌های زایمان کمک کنند.

کاهش ریزش مو: برخی از رایحه‌های آروماتراپی مانند رزماری دارای خواص تقویت‌کننده مو هستند و می‌توانند به کاهش ریزش مو و تقویت موها کمک کنند.

کاهش مشکلات گردش خون: برخی از رایحه‌های آروماتراپی مانند نعناع هندی و بابونه دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی هستند که می‌توانند به بهبود گردش خون و کاهش مشکلات مرتبط با آن کمک کنند.

همچنین، لازم به ذکر است که آروماتراپی نمی‌تواند به‌تنهایی برای درمان و بهبود بیماری‌ها و مشکلات سلامتی مورد استفاده قرار گیرد و به عنوان یک روش مکمل در ترکیب با دیگر روش‌های درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

خطرات و مضرات آروماتراپی

روشن و درست است که مصرف برخی از اسانس‌ها و روغن‌های معطر می‌تواند خطرناک و مضر باشد، به ویژه اگر از آن‌ها به صورت نادرست استفاده شود. در زیر به توضیح برخی از خطرات و مضرات مصرف رایحه درمانی توجه می‌کنیم:

سمی بودن برخی از اسانس‌ها: برخی از اسانس‌ها و روغن‌های گیاهی می‌توانند حاوی مواد سمی باشند که مصرف نادرست آن‌ها می‌تواند به بدن آسیب برساند. به عنوان مثال، کافور از گیاهانی هستند که از مصرف آن‌ها به‌عنوان رایحه درمانی باید خودداری شود.

حساسیت و تحریک: برخی افراد ممکن است به برخی از رایحه‌ها و اسانس‌ها حساسیت نشان دهند و واکنش‌های التهابی مانند قرمزی و خارش را تجربه کنند. همچنین، برخی اسانس‌ها می‌توانند پوست و غشاء مخاطی را تحریک کنند و باعث تنگی نفس یا خارش دست و پا شوند.

مسمومیت بخصوص برای کودکان: بلعیدن برخی از روغن‌های معطر گیاهی مخصوصاً برای کودکان می‌تواند سمی و خطرناک باشد. این روغن‌ها باید به‌دقت و با احتیاط استفاده شوند و باید از دسترس کودکان دور نگه‌داری شوند.

تداخل با برخی داروها و شرایط پزشکی: برخی از رایحه‌ها و اسانس‌ها ممکن است با برخی داروها و شرایط پزشکی تداخل داشته باشند. مصرف آن‌ها ممکن است برای افرادی که دارای بیماری‌های خاص مانند صرع یا بیماری قلبی هستند، غیرمطمئن و خطرناک باشد.

عوارض حساسیتی: استفاده نادرست از رایحه‌های آروماتراپی ممکن است عوارض حساسیتی مانند سردرد، تهوع و گیجی را به همراه داشته باشد.