اسانسهای گیاهی، اهمیت و کاربرد آنها در لوازم آرایشیـبهداشتی پاییز و زمستان
مقدمه
اسانسهای گیاهی یکی از ارزشمندترین محصولات طبیعی هستند که از دیرباز در طب سنتی، داروسازی و صنایع آرایشیـبهداشتی مورد استفاده قرار گرفتهاند. این ترکیبات معطر و فرّار، در برگها، گلها، ریشهها، پوست و دانههای گیاهان ذخیره شده و با روشهای مختلف استخراج میشوند. رایحه دلنشین و خواص درمانی اسانسها موجب شده است که نقش مهمی در بهبود سلامت جسم و روح انسان ایفا کنند. امروزه با گسترش توجه به محصولات طبیعی و گیاهی، اسانسها به عنوان مادهای کلیدی در تولید لوازم آرایشیـبهداشتی مخصوص فصول سرد سال مورد توجه ویژه قرار گرفتهاند.
اسانس گیاهی چیست؟
اسانسها مایعات فرّار و معطری هستند که از اندامهای مختلف گیاهان بهدست میآیند. ویژگی مهم اسانسها، تبخیر سریع در دمای محیط و داشتن بوی ویژه است که هویت گیاه را نمایان میسازد. ترکیبات شیمیایی موجود در اسانسها، مانند ترپنها، الکلها، آلدهیدها و فنولها، عامل اصلی خواص ضدباکتری، ضدویروس، ضدالتهاب و آرامشبخش آنها محسوب میشوند.
روشهای اسانسگیری
استخراج اسانسها به روشهای مختلفی انجام میشود که متداولترین آنها عبارتند از:
- تقطیر با بخار آب
پرکاربردترین روش صنعتی است که در آن بخار آب از میان گیاه عبور داده میشود تا اسانس جدا و سپس در دستگاه تقطیر جمعآوری گردد.
- استخراج با حلالهای آلی
در این روش از حلالهایی مانند اتانول برای استخراج اسانس استفاده میشود. این روش بیشتر برای گلهایی مانند یاس یا رز مناسب است که اسانس ظریف و حساس دارند.
- فشار سرد
بیشتر برای مرکبات (لیمو، پرتقال، گریپفروت) بهکار میرود و شامل فشردن پوست میوه برای گرفتن اسانس است.
اهمیت اسانسهای گیاهی
اهمیت اسانسها در چند بعد قابل بررسی است:
- درمانی و سلامتی: کمک به درمان سرماخوردگی، استرس، اضطراب و مشکلات پوستی.
- آرایشیـبهداشتی: ماده اصلی در تولید کرمها، لوسیونها، شامپوها و عطرها.
- حفظ کیفیت محصولات: به دلیل خاصیت آنتیاکسیدانی و ضد میکروبی، به افزایش ماندگاری محصولات کمک میکنند.
- عطر و رایحهدرمانی: اسانسها در آروماتراپی برای ایجاد حس آرامش و نشاط بهکار میروند.
کاربرد اسانسها در لوازم آرایشیـبهداشتی پاییز و زمستان
در فصول سرد، پوست و مو به دلیل کاهش رطوبت هوا، سرمای محیط و استفاده از وسایل گرمایشی، بیشتر در معرض خشکی، حساسیت و آسیب قرار میگیرند. در این شرایط اسانسهای گیاهی میتوانند بهعنوان یک راهکار طبیعی، مؤثر و ایمن عمل کنند.
- اسانس اسطوخودوس (Lavender) خاصیت ضدالتهابی و آرامشبخش دارد. در کرمهای مرطوبکننده و ماسکهای صورت برای کاهش خشکی و قرمزی پوست استفاده میشود.
- اسانس بابونه (Chamomile) التیامبخش و ضدحساسیت. مناسب برای لوسیونهای بدن و کرمهای محافظتی در برابر خشکی پوست زمستانی.
- اسانس پرتقال و مرکبات شادابکننده و انرژیبخش. در شویندههای صورت و شامپوها برای تقویت روحیه در روزهای کوتاه و تاریک زمستان کاربرد دارند.
- اسانس نعناع فلفلی (Peppermint) حس خنکی و طراوت ایجاد میکند. در بالم لب، کرمهای دست و ماسکهای پوستی برای بهبود گردش خون مفید است.
- اسانس درخت چای (Tea Tree) خاصیت ضدباکتری و ضدقارچ دارد. در ژلهای شستشو و کرمهای ضدآکنه برای کنترل جوشهایی که در زمستان به دلیل تغییرات دما ایجاد میشوند، به کار میرود.
- اسانس گل رز مرطوبکننده قوی و بازسازیکننده پوست. در کرمهای شب و ماسکهای صورت زمستانی، باعث لطافت و شادابی پوست میشود.
جمعبندی
اسانسهای گیاهی یکی از گنجینههای ارزشمند طبیعتاند که با داشتن ترکیبات فعال و معطر، نقشی بیبدیل در بهبود سلامت و زیبایی انسان دارند. با توجه به حساسیتهای پوستی و مشکلات ناشی از سرما در پاییز و زمستان، استفاده از اسانسهایی مانند اسطوخودوس، بابونه، رز، مرکبات و درخت چای در لوازم آرایشیـبهداشتی میتواند بهترین انتخاب باشد. این اسانسها علاوه بر رایحه دلنشین، موجب حفظ رطوبت، کاهش التهاب و افزایش مقاومت پوست و مو در برابر شرایط سخت آبوهوایی میشوند. ازاینرو، توجه به اسانسهای گیاهی در محصولات مراقبتی نه تنها یک انتخاب زیبایی، بلکه یک ضرورت سلامتی محسوب میگردد.
بدون دیدگاه