شب یلدا یکی از سنت‌های پسندیده است که در آن افراد دور هم جمع می‌شوند و تجدید خاطرات و صله رحم صورت می‌گیرد، ولی افراد باید در مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها احتیاط نمایند تا دچار عوارض ناشی از پرخوری در این شب نشوند.
شب یلدا، شب اول زمستان است که هوا معمولا بسیار سرد می‌باشد بنابراین از نظر طب سنتی، خوردن یا آشامیدن خنکی جات همچون هندوانه، انار ترش، مرکبات مخصوصا با طعم ترش، برگه هلو و زردآلو در این شب خیلی توصیه نمی‌شود و در صورت مصرف آن ها، باید به مقدار کم میل نمود.
مخصوصا افراد با مزاج سرد باید مراقب باشند که یا اصلا از این موارد نخورند و یا در صورت میل کردن، از گرمیجات نیز استفاده کنند.
مصرف تنقلاتی مانند مغزها (بادام، فندق، بادام زمینی، پسته و …)، نخودچی، کشمش، مویز، انجیر و توت خشک، تخمه‌ها و … که کم‌حجم و پرانرژی هستند در فصل زمستان برای کودکان و بزرگسالان مورد توصیه می‌باشند.
این امر یک آموزش طبی هم تلقی می شود که در آغاز فصل زمستان باید به میزان بیشتری از این مواد استفاده نمایند (شاید سبزی‌پلو و ماهی شب عید هم یک توصیه طبی برای مصرف غذاهای سبک‌تر رو به خنک مانند گوشت ماهی باشد که در فصل بهار مناسب است).
در میان مغزها، استفاده از مغز بادام بهتر است، زیرا به اعتدال نزدیک‌تر می‌باشد.
بعد از بادام، مصرف پسته و پس از آن، بادام زمینی و فندق و بعد گردو مورد توصیه می‌باشند، البته گردو نباید به تنهایی و به مقدار زیاد خورده شود.
همچنین بهتر است مغزها به صورت تازه، از پوست سخت خود خارج و خورده شوند تا خاصیت آنها کاهش نیابد و یا بر اثر ماندن طولانی در معرض هوا فاسد نشوند.
اینکه چه ماده‌ای با چه ماده‌ای خورده شود هم موضوع مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد، مثلاً برگه هلو و یا زردآلو (که جزء سردی‌جات می‌باشند) نباید همراه با هندوانه خورده شوند و بهتر است همراه آنها از مواد گرم‌تر استفاده شود. خوردن انار و باقلا نیز همراه با گلپر یا نمک توصیه می‌شود، زیرا به این ترتیب از میزان سردی انار و باقلا کاسته می‌شود.
بسیاری از تنقلات مورد مصرف در شب یلدا و آجیل جات و مغزها دارای خاصیت غذایی زیاد بوده و اگر با فاصله زمانی کوتاه از شام مصرف شوند شخص دچار سنگینی، سوء هاضمه و عوارض بعدی آن خواهد شد.
شام مناسب برای این شبها، آن است که مزاج گرم داشته باشد، آبگوشت، حلیم، بوقلمون، فسنجان، آش‌هایی با ترکیب حبوبات و شلغم، بسیار مفید است در مقابل از غذاها و گوشتهای سرد، بپرهیزید؛ ماهی، گوشت گوساله و مرغ، ماست، ترشی، سوسیس و کالباس و … نخورید.
به‌خلاف آنچه شایع است، خوردن “هندوانه”برای شب چله و تمام شبهای پاییز و زمستان اصلاً خوب نیست زیرا مزاج این میوه، کاملاً سرد و مرطوب است و خوردن آن در این ایام می‌تواند بسیار بیماری‌زا باشد.
براي نوشیدنی از یخ، آب، دوغ، نوشابه گازدار و ماءالشعیر و شربت خنک بپرهیزید و به‌جای آن، با عرق نعناع یا عرق بهارنارنج و عسل، شربت مقوی و گرمابخش استفاده كرده یا با گل‌گاوزبان، بِه و سیب با دارچین و… دمنوش بسازید و به‌جای قندبا عسل یا خرما، توت یا کشمش و مویز، ميل كنيد .
توصيه هاي ميوه اي شب يلدا
در شب یلدا باید حواستان به مزاج میوه‌های یلدایی نیز باشد و نکات زیر را نیز مدنظر قرار دهید:
- هندوانه
مزاج سرد و تر دارد و جزء خوراکی‌های فصل گرم محسوب می‌شود و لذا بهتر است در مصرف آن خصوصاً در سردمزاجان زیاده‌زوی نشود، افرادی که با هندوانه نفخ می‌کنند، می‌توانند یک قاشق سکنجبین روی آن بریزند و میل کنند.
- انار
مزاج انار با توجه به طعم آن متغیر است. به طور کلی طبیعت این میوه سرد است و هر چه ترش تر باشد خشکی آن نیز بیشتر می‌شود. بنابراین افرادی که مزاج سردی دارند نباید در خوردن انار، به خصوص انار ترش زیاده روی کنند.
انار شیرین سرد و تر و تقویت کننده گوارش است و برای دفع زیاد آن در معده‌های سرد، بهتر است با گلپر استفاده شود.
- لبو
لبو طبع، نسبتاً گرم دارد و بهتر است با عدس پخته شود و با کمی آبغوره میل شود، لبو مانع رسوب چربی در کبد می‌شود.
- کدو حلوایی (کدو تنبل)
کدو تنبل مزاج سرد و تر دارد و ملین خوبی است. بهتر است گرم مزاج ها با کمی آب انار آن را میل کنند و سردمزاجان کمی هل یا دارچین بر روی آن بپاشند.
- انگور
انگور از نظر مزاجی گرم و تر است و خاصیت غذایی فراوان دارد و مصرف به اندازه آن، توصیه می‌شود، انگور در برخی افراد ایجاد حساسیت می‌کند.
- خرمالو
خرمالو، میوه ای که طبع گرم و تری دارد، باعث تقویت معده می‌شود، برای رشد و نمو کودکان مفید است.اما بیشتر از ۱ تا ۲ عدد در روز نباید مصرف شود، البته قند این میوه زیاد است و دیابتی‌ها نباید در مصرف آن زیاده روی کنند، مصرف نوع گس و نارس آن قبل غذا باعث یبوست می‌شود.
- میوه‌های پیشنهادی: سیب شیرین، انار شیرین یا ملس با گلپر، خرمالو
توصیههای تنقلاتی شب یلدا
- باسلق (راحت الحلقوم) که از نشاسته تهیه می‌شود، یک شیرینی لذیذ و چاق کننده است، لذا در کودکان، بیش از بالغین پیشنهاد می‌شود.
- شیرینی نخودی، یکی از بهترین و سالم‌ترین شیرینی‌هایی است که می‌توان آن را به اکثر افراد پیشنهاد کرد، اما در مجموع در مصرف زیاد شیرینی‌ها افراط نکنید.
- میوه خشک، به عنوان جایگزینی سالم برای انواع شکلات، آب نبات و شیرینی‌ها توصیه می‌شود.
- بهتر است از این خوراکی‌ها و تنقلات برای شب یلدا استفاده کنید: نخودچی، کشمش، گندم، شاهدانه، بادام، فندق، مویز، توت خشک، انجیر خشک
دمنوش‌ها و نوشیدنی‌های پیشنهادی
- نوشیدنی‌های حاوی عسل، هل و دارچین، برای تقویت و گوارش و ممانعت از ایجاد نفخ و سوء هاضمه، مفید هستند، همچنین دمنوشی از به، مفید است .
- دمنوش‌های پیشنهادی: دمنوش به، دمنوش سیب، دمنوش بابونه با نبات، دمنوش به لیمو
توصیههای آجیلی شب یلدا
آجیل سرشار از انواع مواد مغذی است، منتها آجیل شب یلدا هم نکات خاص خود را دارد:
- آجیل شور، به مقدار زیاد نباید مصرف شود.
- برای بهره‌بردن از خواص مغزها، باید آنها را خوب جوید.
- آجیل شیرین (توت خشک، انجیر، کشمش همراه با مغزهایی که شور نشده‌اند) به ویژه برای بچه‌ها، سالمندان، خانم‌های باردار و سالمندان مناسب تر است.
نکات مهم پایانی
- بسیاری از تنقلات مورد مصرف در شب یلدا و آجیل جات و مغزها دارای خاصیت غذایی زیاد بوده و اگر با فاصله زمانی کوتاه از شام مصرف شوند شخص دچار سنگینی، سوء هاضمه و عوارض بعدی آن خواهد شد. این افراد می‌توانند در انتها از مختصری آبغوره یا آب‌لیمو یا کمی سرکه رقیق شده در آب جوش خنک شده استفاده نمایند تا به هضم این غذاهای سنگین کمک نماید ولی مسلما پرهیز مقدم بر همه این تدابیر است.
- در این شب حساب مزاج خود را هم داشته باشید. گرم مزاجان می‌توانند از خنکی‌جات استفاده کنند و باید در مصرف گرمیجات زیاده‌روی نکنند تا دچار غلبه حرارت، خارش و تحریک پوست، سوزش مقعد، تلخی دهان، سردرد و بی خوابی شبانه نشوند.
- توجه شود که در صورت سرد بودن مزاج، کسالت و خواب آلودگی، مشکلات مفصلی مانند تورم و درد و اختلالات گوارشی مانند نفخ معده و روده و… مخصوصا با مصرف سردی‌جات مانند هندوانه، لبنیات، ترشی‌جات، برگه‌ها و … تشدید می‌شود. در این صورت بهتر است از گرمی‌جاتی چون چای یا عرق نعناع، چای دارچین یا زعفران که با کمی نبات یا عسل شیرین شده باشد و در آن تعدادی هل خرد شده هم موجود باشد استفاده شده یا می‌توان از پودر زیره سبز با کمی شکر بعد از غذا بهره برد.
برگرفته از :
www. tabaye.ir
www. asriran.com
زندگي آنلاين
بدون دیدگاه