نعناع و خواص درمانی آن

مقدمه:

نعناع (Mentha ) یک گیاه علفی از خانواده نعناعیان  (Lamiaceae) است. این گیاه بوی بسیار مطبوع و طعمی تلخ و خنثی دارد. از مهمترین خواص نعناع می‌توان به خاصیت ضد تهوعی آن اشاره کرد. این گیاه در کاهش سردرد، مشکلات گوارشی، تسکین درد عضلانی و عفونت‌های تنفسی کاربرد دارد. همچنین، نعناع می‌تواند خنک‌کننده و ضدعفونی‌کننده دهان و تسکین‌دهنده عفونت‌های دهان و لثه باشد. نعناع گیاهی است باطبع گرم و خشک که دارای خواص فراوان دارویی است و مصرف آن به اشکال مختلف از جمله تازه، خشک شده، اسانس، دمکرده، پودر و… امکان پذیر است. نعناع یک گیاه بسیار معطر و با طراوت است که به طور گسترده در آشپزی و در کرم ها، خمیردندان، آدامس، خوشبو کننده ها، آبنبات ها و به عنوان یک ترکیب با شکلات در کوکی و کلوچه مورد استفاده قرار می گیرد.

نعناع یک گیاه رایج و پرمصرف است که بیشتر آن در نزدیکی برکه‌ها و رودخانه‌ها رشد می‌کند و در طول سال می‌توانید آن را پیدا کنید. نعناع همچنین به طور گسترده در محصولات آرایشی، در آروماتراپی و به عنوان یک روش طبیعی برای دفع حشرات استفاده می‌شود.

این گیاه از لحاظ ظاهری و خواص مانند گیاه پونه است؛ با این تفاوت که برگ‌های نعناع بوی ملایم‌تر و کرک کمتری دارد. ساقه‌های نعناع مستقیم و به صورت زیرزمینی و چهارگوش است با ریشه‌های هوایی که به طور معمول در سراسر جهان کشت می‌شود.

نعناع از گیاهان تاریخی است که بیش از ۲ هزار سال پیش توسط انسان استفاده می‌شده و در کتب مقدس نیز از آن یاد شده است.

نعناع گونه‌های زیادی دارد که می‌توان به نعناع کوهی، فلفلی، هندی، گربه‌ای و قمی اشاره کرد.

این گیاه به دلیل رایحه قوی و طعم تند و مطبوع از دیرباز در پخت و پز، صنعت داروسازی و طب سنتی به صورت نعناع تازه و خشک، عرق نعناع، روغن و چای و دمنوش نعناع استفاده می‌شده است. نعناع یا نعناع گیاهی از تیره ی دو لپه ای هاست و جزء سبزی‌های خوراکی می‌باشد. از محل گره‌های ساقه نعناع، ریشه‌هایی خارج می‌شوند که ساقه‌ی جدید را درست می‌کنند. بنابراین اگر شما فقط یک ساقه‌ی نعناع در باغچه خود بکارید، به زودی باغچه شما پر از نعناع می‌شود؛ به همین دلیل در فارسی به آن هزارپا می‌گویند.

نعنایی که به عنوان سبزی خوردن مصرف می کنیم، با نعنایی که به صورت خودرو در کوه‌ها می‌روید متفاوت است. البته از نظر شکل ظاهری، بو، طعم و مزه تقریباً شبیه به هم هستند، ولی از نظر اثرات درمانی، نعنای کوهی قوی‌تر است. خوردن نعنایی که پرورش داده می‌شود و به عنوان سبزی خوردن مورد استفاده می شود.

سبزی نعناع، معمولاً به عنوان گیاه نعناع یا برگ نعناع نیز شناخته می‌شود و دارای ترکیبات مغذی و خواص سلامتی بسیاری است. در ادامه، به برخی از مزایای مصرف سبزی نعناع پرداخته می‌شود:

سلامت دستگاه گوارش: سبزی نعناع حاوی ترکیباتی است که می‌توانند به تسکین مشکلات گوارشی مانند نفخ، گاز معده و سوء هاضمه کمک کنند. همچنین، ممکن است به تسکین حالت تهوع و استفراغ کمک کند.

سلامت دهان و دندان: این گیاه حاوی ترکیبات ضد باکتری و ضد التهابی است که می‌توانند به بهبود بوی دهان، جلوگیری از پوسیدگی دندان، و کاهش التهاب لثه کمک کنند.

سلامت تنفسی: منتول موجود در سبزی نعناع می‌تواند به پاکسازی مجاری تنفسی و کاهش احتقان کمک کند. این ویژگی‌ها می‌توانند در مواردی مانند آسم و برونشیت مفید باشند.

سلامت پوست: سبزی نعناع حاوی آنتی اکسیدان‌ها و ترکیبات ضد التهابی است که می‌توانند به کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو کمک کنند. این خواص می‌توانند در پیشگیری از پیری زودرس پوست و مشکلات پوستی مانند آکنه و اگزما مؤثر باشند.

سلامت روان: عطر نعناع اثرات آرام‌بخشی روی سیستم عصبی دارد و می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند. همچنین، ممکن است بهبود عملکرد شناختی و حافظه را تسهیل کند.

تقویت کبد: نعناع برای تقویت کبد نیز شناخته می‌شود. این گیاه دارای مواد مغذی ضروری و خواصی نظیر آرامش‌بخشی و تسکین‌دهندگی است که باعث می‌شود نعناع به عنوان یک گیاه مفید برای افزایش قدرت عملکرد کبد مورد توجه قرار گیرد.

جلوگیری از آلرژی: روغن‌های حاوی ترکیبات نعناع به عنوان مقاومت در برابر انتشار مواد شیمیایی مختلف در بدن شناخته می‌شوند. این مواد می‌توانند در جلوگیری از آلرژی‌های فصلی و تب یونجه مفید باشند. نعناع می‌تواند به صورت خام مصرف شود یا به عنوان چای و دم‌نوش تهیه شود تا از آلرژی‌ها محافظت کند.

ضد سرطان: ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در برگ نعناع می‌توانند با رادیکال‌های آزاد مقابله کرده و از بروز انواع بیماری‌ها، از جمله سرطان، پیشگیری کنند. این مواد می‌توانند به بهبود سلامت عمومی بدن کمک کنند.

حفظ چشم و بینایی: برگ نعناع حاوی ویتامین A و بتاکاروتن است که برای حفظ سلامت چشم و بینایی مفید می باشد. کسانی که مشکوک به ابتلا به اختلالاتی مانند نزدیک بینی هستند، می‌توانند ویتامین A که در مواد غذایی همچون نعناع و هویج یافت می‌شود را مصرف کنند.

تسکین درد قاعدگی: نعناع به عنوان یک شل کننده عضلات عمل می‌کند. مصرف عرق نعناع در دوران قاعدگی می‌تواند منجر به کاهش گرفتگی عضلات و تسکین درد شد. این خاصیت ضد التهابی و آرامش‌بخش نعناع می‌تواند به تسکین علائم درد قاعدگی کمک کند.

درمان بی‌خوابی: نعناع به عنوان یک شل کننده عضلات و ماده‌ای آرامش‌بخش عمل می‌کند و همچنین فاقد کافئین است. بنابراین، مصرف نعناع می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای حل مشکل بی‌خوابی و اختلالات خواب باشد. مصرف چای نعناع یا عرق نعناع می‌تواند به تسکین اضطراب و استرس کمک کرده و به تحقق خواب بهتر کمک نماید.

نعناع برای کمک به گرفتگی‌های عضلانی: زمانی که گلوی شما قرمز و تحریک می‌شود، ماهیچه‌های دور گردن و قفسه سینه ممکن است از عمل سرفه که با ناراحتی‌های اولیه و التهاب در طول مری آورده شده اند، آسیب ببیند. احتمالاً متوجه شده‌اید که پس از یک روز کامل سرفه، گلو و سینه بسیار خسته و زخمی می‌شود، پس استفاده از برگ‌های نعناع مفید است.

صدها سال پیش، مردم فهمیدند که برگ‌های نعناع توانایی کاهش التهاب و همچنین توانایی آرام کردن فعالیت حرکتی در ماهیچه‌ها را دارند و این به نوبه خود به جلوگیری از التهاب ناشی از آن کمک خواهد کرد. امروزه گیاهان مانند نعناع با نوشیدنی‌های داغ مانند چای بسته ‌بندی می‌شوند.

مبارزه با اثرات سرماخوردگی: وقتی یک سرماخوردگی معمولی دارید، تأثیرات فردی زیادی وجود دارند که بر شما تأثیر می‌گذارند. سوزش، درد، دشواری در تنفس و تولید خلط بیش‌فعال تنها تعدادی از نشانه‌های بسیار ناراحت‌کننده است که می‌توانید تجربه کنید، اما مصرف برگ‌های نعناع می‌تواند به تسکین دادن بخش عمده از اثرات آزاردهنده ناشی از بیماری کمک کند.

وقتی که برگ‌های نعناع برای کاهش تورم کار می‌کند، راحت‌تر خواهید بود و می‌توانید استراحت کنید. این منجر به کاهش آشفتگی‌هایی در سینه و گلو می‌شود. فعالیتی که در سرفه وجود دارد، اتلاف عمده انرژی دارد و فشار زیادی روی سیستم شما قرار می‌دهد، که باعث می‌شود بیشتر مستعد ابتلا به بیماری شوید.