انار ، ميـوه اي بـا نـام گيـاه شناسـي Punica granatumاز تيره punicaceae می باشد.قسمتهاي مختلف اين گياه از ميوه وگل گرفته تا پوست ميـوه و پوسـت درخـت و ريشـه آن كـاربرد درمـاني دارنـد.
انار در طب سنتي
همه قسمتهاي انار خاصيت قبض (جمع كنندگي )دارد . هر چه انار ترش تر باشد اين قوه بيشتر است. دانـه انـار از آب انار قبض وخشك كنندگي بيشـتري دارد . ايـن دو خاصـيت در پوست انار بيش ازدانه انار ودر گـل انـار بـيش از پوسـت انـار است و نكته مهـم اينكـه اگـر انـار را آبگيـري كنـيم تفالـه آن بيشترين قوه قبض را دارد.
انار شيرين به خاطر گرمايي كه در طبيعت خود دارد تحليل برنده و باز كننـده اسـت . بـه مجـاري داخـل بـدن هـم لينـت مي بخشد.
تغذيه با انار
چون نسبت آب به تفاله انار زياد اسـت خـون كمـي از آن توليد ميشود در اصطلاح قديم قليل الغـذا اسـت و انـار شيرين غذاييت بيشتري نسبت به انار ترش دارد بنابراين انار شيرين رطوبت بيشتري به بدن ميدهد.
اثرات انار در سر
مصرف خوراكي : وقتی که انار خورده مـي شـود در معـده از هضـم آن بخـاراتي توليد ميشود كه اگر در خوردن انار اكثار شود باعـث سـنگيني سر ميشود و براي اعصـاب بخصـوص اعصـاب بينـايي مضـر است(در صورتي كه اين اعصاب ضعيف باشند).
در طب جديد نيز در بيماريهاي مغز واعصـاب كاربردهـايي براي انار وجود دارد از آن جمله درمـان آلزايمـر اسـت آنتـي كولين استرازها داروهاي رايـج طـب جديـد دردرمـان آلزايمـر ميباشند جالب توجـه اينكـه درمـواد اسـتخراج شـده از انـار خاصيت ضدكولين استراز يافتـه شـده اسـت كـه مـي توانـد در درمان آلزايمر بسيار مؤثر باشد. همچنـين پيشـگيري از آسـيب مغزي ايسكمي هيپوكسيك در نوزادان يكي ديگر از كاربردهاي انارمي باشد.
استعمال خارجي :
در دهان از منظر طب سنتي آب انار: اگرآب انار ترش را با عسل حرارت دهند وبه قوام آورند براي انواع زخم دهان جهت محكم كردن دندانها وجلوگيري از خونريزي لثه مفيد است.
جويدن دانه انار هم همين خواص رادارد.قسمت تاج انار قبض شديد تري نسبت به بقيـه قسـمتهاي پوست انار دارد .مطالعـات متعـددي خـواص ضـد ميكروبـي وضـد قـارچي وحتـي ضـد ويروســـي عصـــاره قســـمتهاي مختلـــف انـــار را بيـــان ميكنند. بر اساس مطالعاتی که انجام شده است تاثيرفنوليك اسيد موجود در عصاره گل انار را بـر ضـد باكتريهـاي گـرم مثبـت وگـرم منفـي ايجـاد كننـده مسموميتهاي غذايي نشان داده است.از آنجـا كـه پوسـت انار هم حاوي تركيبات پلي فنوليك است مـي تـوان از عصـاره پوست اناربه عنوان نگهدارنده مواد غذايي استفاده كرد.
اثر انار روي قلب :
در كسي كه قلب گرمي دارد و دچار طپش قلب و احساس گرفتگي در قفسه سينه در اثر حمام می شود انار مفيد است . قلبي كه گرم است را قوي ميكنـد و مـزاج آن را اعتدال ميبخشد .
امـروزه روي اثـرات مفيـد انـار بـر سيسـتم قلبـي عروقـي مطالعات زيادي انجام شده است.تركيبـات موجـود در انـار بـا مكانيسمهاي مختلفـي از جملـه اثـرات آنتـي اكسـيداني ،ضـد التهابي ،پاببن آوردنLD و پایین آوردن قند و فشار خون می شود.
.تركيبات پلي فنل موجود در انار نقش مهمـي در جلـوگيري از روند پيري در سلولهاي قلب دارند.
آثار انار بر اعضاء گوارشي :
اشتها آور:
انار تُرش اين خواص را بيشتر دارد و موافق معده هاي گرم است ولي مضرِّ معده هاي سـرد مـي باشـد . معـده هـاي سـرد و سوداوي از انار چه ترش چه شيرين ضرر ميبينند .افراد دچـار بيماريهاي سوداوي بـا خـوردن انـار تـرش اخلاقشـان بـدتر ميشود.انار تُرش در معده ايجـاد نفـخ و غليـان ( تُرشـيدگي و بـه جوش آمدن ترشي) ميكند.
بنابراين در حالت تب نبايد انـار بـه خصـوص انـار تـرش مصرف شود . اگر فرد تب دار انار ميخورد نبايد ترش باشد و بايد بعد از غذا مصرف شود.مناسب ترين انار براي معده انار ترش و شيرين است.
نكته قابل ذكر ديگر در موردشرايط خوردن انار كه حكماي ايراني در كتب مختلف به آن اشاره كرده اند ممنوعيت خـوردن انار بعد از حليم است زيرا انار با قبضي كه دارد اجـزاء ايـن غـذا را بـه هـم فشرده تر ميكندوآنقدر هضم غذا مشكل ميشود كه مقداري از آن هضم نشده از معده تخليـه مـي شـود وايجـاد نفـخ وقـولنج ميكند.
اثر دانه ي انار در معده :
انار همراه آبش سريع از معـده رد نمـي شـود . انـار تـر ش ديرتر از معده رد ميشود آب انار ترش و شيرين اگر با شـحم فشـرده شـده باشـد ، معده را تقويت ميكند و فضولات صفراوي را پـاك مـي كنـد . انار تُـرش عطش ناشـي از صفرا را برطرف ميكند بر عكس ، انار شيرين بعد از غذا ، غذا را به قسمتهاي پايين معده ميبرد ولي به خاطر بخـاراتي كـه در فضاي معده توليد ميشود ، يك حالت تهوع ايجاد ميكنـد . .انار شيرين عطـش آور است .
اثرات استعمال خارجي انار روي معده :
ضماد پوست انار يا گل انار روي معده آن را تقويت كرده ، در طب نوين پژوهش هايي روي اثر انار در امـراض معـده انجام شده است.انار به خاطر داشتن فنوليك اسيد داراي اثـرات ضد التهابي،ضد خونريزي،ضد مـواداکسیداتیواست و در درمـان وپيشگيري از زخمهاي گوارشي موثر است.
انار در ويار بارداري :سويق انار ( دانه هاي انار خشك شده را پودر كرده و گاهي بو ميدهند ) ، براي كساني كه ميل بـه خـوردن چيزهـاي غيـر طبيعي دارند ( فساد اشتها ) مثل ويار بارداري مفيد است چـون رطوبات فاسد داخل معده را خشك ميكند .
اثر انار روي كبد:
انار به خصوص ترش ، سرد كننده ي شديد كبد است كه به علت گرمي كبد مفيد است .البتـه انـار شـيرين مـي توانـد در كبـد توليـد صـفرا کند. مطالعات جديداثرات محافظتي انـار روي سـلولهاي كبـدي برعليه سموم را نشان مـي دهنـد .يكـي از مهمتـرين اثراتي كه مورد توجه محققين واقع شده است ، آنتـي اكسـيدان بودن انار است . اين خاصيت در عصاره ي انار بيشتر از عصاره ي سيب و چاي سبز است .در يك مطالعه ، مصرف عصـاره ي انار باعث اثـر حفـاظتي بـراي كبـد است.
اين اثرات محافظتي عليه سموم ،در اعضـاي ديگـر غيـر از كبد نيز اعمال ميشود به طور مثال انار ميتواند آسيب ناشي از جنتاياسين روي كليه را بر طرف كند به طوري كه كليه اندازه و عملكرد طبيعي خود را بازيابد .
اثر انار درروده :
اگر پوست انار يا گل انار روي فتق ضماد شود نفـع جـدي دارد همين طور اگر پارچه اي با آب انار تـرش خـيس شـود و روي فتق گذاشته شود . خوردن پخته ي پوست انار ،كشنده ي كرم كـدو و كرمك است .اگر ريشه ي درخت انار پخته شود و خورده شود هم كرمك و هم كرم كدو را ميكشد.
انار شيرين ملين طبع است . انار تـرش بـرعكس آن عمـل ميكند و شكم را ميبنـدد .
انار در كوليت :
رب انار تـرش و يـا آب خيسـانده ي دانـه ي انـار تـرش خشك شده براي زخم هاي روده مفيد است . همچنين ميتـوان در آب خيسانده به صورت آبزن نشست تـا روده بهبـود يابد حتي تنفيه با آب انار ترش بـراي زخـم هـاي روده خـوب است ولي خالي از ضرر به روده نمي باشد بنابراين بهتـر اسـت با عسل مخلوط شود . چـون آب انـار بـه خـاطر تـرش بـودن توانايي نفوذ وايجاد زخم را در ديـواره روده دارد بـه خصـوص زماني كه فرد مبتلا به قولنج وانسداد روده باشد.در زخم روده ها : ميتوان پوست انار را پخته و در آن نشست . اين كار چند خاصيت دارد :
• مفيد برای زخم روده ها و مقعد
• بيرون زدگي مقعد ( خصوصا اطفال )
• بيرون زدگي رحم
• رفع اسهال
• درمان جهت اسهال شديد
در بواسير : جهت جلوگيري از خونريزي بواسـير : شسـتن مقعد و نشستن در آب پخته ي پوست انار
بيماريهاي رحم ( زنان ) :
در صورتي كه ترشحات رحم زياد باشد اگر در پخته شده ي انار بنشيند ، اين ترشـحات برطـرف ميشود .اگـر خـانمي دچـار خـونريزي غيـر طبيعـي رحـم اسـت ، نشستن در اين جوشانده و همچنين نشستن در آب خيسانده ي دانه ي انار خشك شده موثر است جهت بيرون زدگي رحم ، نشستن در جوشـانده ي پوسـت انار مفيد است.
اثر انار روي سيستم ادراري :
انواع انار ادرار آور هستند . مشهور است كه انار تُرش ادرار آور است ولی ادرار آوري انـار شيرين بيشتر است. اگر پوست انار در آب پخته شود در حدي كـه لـه نشـود و ايـن آب نوشـيده شـود بـراي بـي اختياري ادرار بسيار نافع است.
انار وچاقي:
طب متون طب سنتي ايران زياد خـوردن انـار شـيرين ، بـه خاطر اين كه به نفوذ غذا به اعضاء كمك مـي كنـد ، مـي توانـد باعث چاقي شود .
اثرات انار بر دیابت :
طب ايراني ديابت شامل دو نوع سرد وگرم ميباشـد .در ديابت گرم به خوردن دانه انار سفارش شده است. امـروزه توجه زيادي به اثرات گياهان در ديابت وجـود دارد .اثـر انـار در ديابت بسيار جالب توجه است عصاره ي غلـيظ پوسـت انـار بسيار اثر بخش تر از عصاره ي ريشه و يـا خـود دانـه ي انـار ميباشد.
مقدار مصرف ومصلحات:
بر اساس طـب سـنتي زيـاده روي در مصـرف انـار فاسـد كنندهء غذااست ومعده را سست ميكند.مصلح انار شيرين انـار ترش است و در كسي كه مزاج سرد داردزنجبيل پرورده مصلح خوبي است.رب انار شيرين هم در صورت زيـاده روي باعـث سستي معده ميشود ومصلح آن مصطكي اسـت .زيـاده روي در مصرف انار تـرش ايجـاد خـراش وزخـم در دسـتگاه گـوارش ميكندبه خصوص در كساني كه مزاج سرد دارندباعث ضـعف جگر وقوه باه ميشود.مصلح انار ترش، انار شـيرين و ز نجبيـل پرورده است.
عوارض جانبي وتداخلات دارويي :
بر اساس طب نوين براي هيچ يك از اجزاء انـار از پوسـت و دانه و ريشه در دوزهاي درماني عوارضی گـزارش نشـده است.مصرف دانه انار با مقدار زياد بي خطر است ولي مصرف خوراكي بيش از 80ميلي گرم پوست ريشه وساقه انار به خـاطر محتــواي آلكالوئيــد بــالامي توانــد باعــث اســتفراغ، خونريزي گوارشـي وبـه صـورت ديـررس سـرگيجه ،اخـتلال بينايي،كلاپس قلبي ومرگ شود.به دليل خاصـيت سـقط آوري پوست انار بايد دربارداري از مصرف آن خودداري نمود.
منبع :مجلّه ي طب سنّتي اسلام و ايران
بدون دیدگاه